Het prijswinnende ontwerp van de nieuwe kaasmakerij van CONO Kaasmakers (dé kaasmakers van Beemster van ’t mes) in de Beemster was het voorbeeld voor het ontwerp van de stal. Een ontwerp dat duurzaamheid, dierenwelzijn en bijdragen aan het landschap verenigt.

Baanbrekend ontwerp
Het begon allemaal in 2014. Of natuurlijk eerder, in 1901 wanneer CONO Kaasmakers als coöperatie wordt opgericht door een aantal veehouders in Noord-Holland. In 2014 opent CONO Kaasmakers de nieuwe duurzame kaasmakerij in de Beemster. In architectuur en procestechnologie baanbrekend. Duurzame materialen, menselijke maten, transparantie als leidmotief en op een natuurlijke manier geïntegreerd in het polderlandschap. De kaasmakerij is ook met meerdere prijzen bekroond, waaronder de Nederlandse architectuurprijs BNA Beste gebouw van het jaar en ARC14 Architectuur voor het meest duurzame en beste bedrijfsgebouw van Nederland. Specialisten uit heel Europa, en zelfs uit onder meer Amerika, Japan en Oekraïne komen naar Westbeemster om deze eigenzinnige kaasmakerij te bewonderen. Sinds dit jaar is de CONO kaasmakerij klimaatneutraal gecertificeerd.  

Duurzame waarden
Met het succes van deze nieuwe kaasmakerij kwamen twee gedachten bij elkaar’’, vertelt CONO-directeur Wim Betten. ‘’ Allereerst het besef dat het ontwerp van de nieuwe CONO kaasmakerij een uniek statement is in het UNESCO-erfgoed dat de Beemster is. En daarnaast de wetenschap dat het voor boeren die een nieuwe stal willen bouwen, best lastig is om vergunningen te krijgen.’’ En daarmee was het idee van de ‘CONO-stal’ geboren. Vanwege het ontwerp van de CONO-stal, gebaseerd op de CONO kaasmakerij, zal de realisatie van een nieuwe stal een stuk gemakkelijker worden voor melkveehouders. De stal voegt namelijk maximaal waarde toe: voor de omgeving, voor de koe en voor het landschap. De nieuwe stal moet uiteindelijk zorgen dat de boer zijn geld kan verdienen, ook in de toekomst. Bovendien kunnen ze aan de buitenwereld laten zien dat ze actief bijdragen aan duurzame waarden die iedereen in Nederland begrijpt en eigenlijk verwacht van goed veehouderschap.

André Hoeve
De CONO-stal staat in Spierdijk, op de André Hoeve. De André Hoeve is een veelzijdig familiebedrijf gerund door André, Jolanda en hun vier kinderen Bo, Linn, Mel en Stan. ‘’We werken met onze handen, met ons hoofd, maar vooral met ons hart’’, is de gevleugelde uitspraak van André en Jolanda. De André Hoeve is een combinatie van melkveebedrijf, zorgboerderij en groepsactiviteiten. De melkkoeien en het jongvee vormen de kern van hun agrarische bedrijf, waarvan zij alweer de vijfde generatie vormen. De opvolging is ook al geregeld, want zoon Stan is inmiddels toegetreden tot de VOF.

Trots van het agrarische bedrijf is natuurlijk de stal. André en Jolanda zijn bewust lid geworden van de coöperatie CONO Kaasmakers. Enerzijds vanwege de bovengemiddelde melkprijs en anderzijds vanwege het uitgebreide duurzaamheidsprogramma Caring Dairy. André: ‘’CONO gaat niet voor de bulk, maar voor kwaliteit. Ze stellen ook meer eisen aan de melk dan een andere melkfabriek. Dat de koeien lekker buiten grazen. Dat we maaien met aandacht voor het broedseizoen van weidevogels. Dat we slim omgaan met mest. Kortom, ze belonen dier- en natuurvriendelijkheid.’’

Vriendelijke stal
Transparantie is belangrijk, de consument wil met eigen ogen zien dat er goed voor de dieren wordt gezorgd. Het dak is in alle opzichten duurzaam. Het hout van de spanten en gordingen is afkomstig uit herbebossingsprojecten en beschikt in verhouding tot staal over een aantal interessante eigenschappen. Zo geleidt het geen stroom en voorkomt straling, wat het koecomfort ten goede komt. Aan de buitenzijde is het dak voorzien van zonnepanelen.

De stalinrichting voldoet aan de MDV standaard (maatlat duurzame veehouderij). Voor het koecomfort betekent dit dat de dieren de hoogste welzijnstandaard hebben. Zachte ligbedden, koeborstels, veel ruimte om te lopen en liggen, een zachte, emissie arme vloer, en een koe-volgsysteem voor 24/7 monitoring van het dierenwelzijn.

Maar de stal is veel meer dan een stal. Er zijn ook extra elementen aan de stal toegevoegd zoals een mono-mestvergister. Daarvoor wordt de dagverse mest via een verzamelkelder naar een verwarmde silo geleid. Het methaan dat daar ontstaat voedt twee gasmotoren. Die generen stroom én warmte tot ruim tachtig graden. Deze energie wordt gebruikt op de boerderij én in de naastgelegen woonwijk. Win-win dus. Bovendien, doordat het methaan – dat is een sterk broeikasgas – direct wordt gebruikt en niet in de lucht terechtkomt, is het zelfs een drievoudige winsituatie. Met de mono-mestvergister is de stal energie neutraal te noemen! Een landschapsarchitect zorgt voor een fraaie en duurzame aanplant rond de nieuwbouw. En de royale multifunctionele VIP-ruimte, de ‘skybox’, boven in de stal wordt onder meer gebruikt om de deelnemers van de zorgboerderij op te leiden voor een verdere stap in de maatschappij.

De stal is op 3 september 2020 geopend (onder voorbehoud van alle Corona maatregelen). Kijk voor informatie op www.cono.nl